عنوان شماره: بهار 96 عنوان به فارسی: اتاق عمل بنیاد مستحکم اخلاق و خدمت در حرفه پزشکی (درآمدی بر اصول، مسئولیت ها، بایسته ها، شایسته ها، چالش ها و راه حل های اخلاقی و حرفه ای در اتاق های اعمال جراحی)
فایل PDF این مقاله: از صفحه: 131 تا صفحه: 187
خلاصه به فارسی: زمینه و هدف: اتاق عمل مکانی محفوظ، ایزوله و تخصصی است که برای انجام اعمال جراحی مختلف، در شرایط متفاوت، بویژه در فوریت¬ها و برای بیماران، بیماری¬ها و سنین مختلف مجهز شده است. ارباب رجوع و ولی نعمتان آن بیمارانی هستند که شفای آلام خود را نزد خداوند تبارک و تعالی، به واسطه اعمال جراحی در این مکان مقدس بدست می¬آورند. خادمین این معبد شفابخش پزشکان، پرستاران، تکنیسین¬ها و کادر دیگری هستند که با آرمان¬ها و اهداف خداپسندانه و انسان¬دوستانه جمع می¬شوند و با تعاون و همیاری، حیاتی¬ترین وظایف حرفه¬ای و حیات بخش¬ترین خدمات انسانی را انجام می¬دهند. جراحان شمع این محفل انس، متخصصین بیهوشی سکاندار این سفینه نجات، پرستاران فرشته¬های نجات هنگامه¬های بحران و طوفان، تکنیسین¬ها، یاوران پشتیبان و سایر همراهان، یاران دلسوز و غمخواری هستند که بادبان¬ها را برافراشته و عرشه را تا عرش خداوند می¬آرایند. تمام وظایف در اتاق عمل خطیر، همه اعضاء مفید و مورد نیاز، عموم مسئولیت¬ها ضروری، جمیع خدمات با ارزش، کل فرایندها حساس، مجموع آداب محترم و مجموعه ضوابط و مقررات لازم الاجراء هستند. مقررات حرفه¬ای، ضوابط تخصصی و شرایط و استانداردهای مورد نیاز در این فضای مهم بیمارستانی، آن را از سایر اماکن و فضاهای تشخیصی- درمانی متفاوت و ممتاز نموده است. رعایت موازین اخلاقی، احترام به مبانی و ارزش¬ها، پایبندی به اصول حرفه¬ای و اخلاقی که در همه شرایط و برای عموم صاحبان حرف سلامتی مهم و لازم است، در شرایط اتاق عمل ضرورتی مضاعف و حساسیتی ویژه و اهمیتی والاتر دارد. در این مطالعه تلاش شده است تا با ترسیم ساختار مناسب، مبانی علمی و ارزشی، جنبه-های اخلاقی، اصول حرفه¬ای، تعاملات ضروری، مسئولیت¬های اخلاقی و حرفه¬ای جراح ارشد، متخصصین بیهوشی، موضوعات اخلاقی - حرفه¬ای زیر تخصص¬های جراحی، الزامات ایمنی، قواعد لازم الاجرای آموزشی، جنبه¬های قانونی و حقوقی، پیشگیری، شناسائی و حل بحران¬ها و چالش¬ها، اخلاقیات تحقیقات جراحی و سایر موارد مرتبط، مستندی مفید و اجرائی و قابل احترام برای عموم جراحان بزرگوار و خدوم و سایر پرسنل شریف تیم همکار و همیار در اتاق عمل فراهم و تقدیم گردد.
مواد و روش‌ها: این مطالعه به روش کیفی، توصیفی - پیمایشی و کتابخانه¬ای توسط کمیته اخلاق جامعه جراحان طراحی و هدایت شد. در بخش مطالعه کیفی دیدگاه¬های 18 نفر از جراحان و یک نفر از پرستاران که سابقه بیش از 30 سال عمل جراحی و یا خدمت و تدریس در دوره¬های آموزش دستیاری داشتند، در عناوین مرتبط با موضوع مطالعه، به روش بحث متمرکز گروهی شناسائی شد. در مرحله مطالعه کتابخانه¬ای، مقالات مرتبط با کد واژه¬های مرتبط، از منابع معتبر داخلی (کتب، مجلات فارسی و لاتین) و خارجی، در محدوده 20 ساله منتهی به سال 1396 شمسی (2017 میلادی) شناسائی و استخراج شد. عناوین مورد اتفاق گروه تحقیق، به روش دلفی در مراحل بعد طبقه¬بندی و نتایج استخراج، طبقه¬بندی، تنظیم، تحلیل و نتیجه¬گیری شد.
یافته‌ها: گروه مطالعه جمعاً 65 عنوان، موضوع مهم، کد اخلاقی، یا موضوعات مرتبط حرفه¬ای با شرایط اتاق عمل شناسائی نمود. در مطالعه ¬کتابخانه¬ای در کد واژه¬های منتخب، از منابع معتبر داخلی و خارجی نیز جمعاً 172 عنوان مرتبط دیگر استخراج شد. با حذف عناوین تکراری و تلفیق عناوین مشابه، در نهایت 237 عنوان به روش دلفی بررسی شد. موضوعات فوق قبلاً در 14 گروه کلی (محور کلان) طبقه¬بندی شده و اولویت¬بندی در هر گروه کلی بطور مستقل صورت پذیرفت. عناوین کلی اخلاقی و حرفه¬ای اتاق عمل در این مطالعه به شرح زیر شناسائی و مورد تحلیل قرار گرفت: ساختار مناسب، الزامات و مقررات
داخلی - اصول و موازین و ارزش¬های عمومی اخلاقی، مصادیق در شرایط اتاق عمل - مبانی ضروری اخلاقی و حرفه¬ای
رشته¬های جراحی و بیهوشی عمومی در اتاق عمل - اصول اخلاقی ناظر بر ارتباطات و تعاملات در اتاق عمل - اصول اخلاقی مشترک و ویژه حرف جراحی و بیهوشی عمومی در شرایط اتاق عمل - اصول اخلاقی پرستاری در اتاق عمل - اصول اخلاقی مرتبط با تکنیسین¬ها و کارشناسان شاغل در اتاق عمل - جنبه¬های خاص حقوقی و قانونی لازم الاجراء در اتاق عمل - اصول ایمنی و حفاظت در اتاق عمل - مشکلات، معضلات، بحران¬های اخلاقی در اتاق عمل، علل و عوامل، پیشگیری و راه حل آنها - مسائل اخلاقی آموزش دستیاری در اتاق عمل- مبانی اخلاقی و حرفه¬ای ویژه تخصص¬های مختلف جراحی و بیهوشی (جراحی زنان و زایمان، جراحی کودکان، جراحی استخوان و مفاصل، جراحی اعصاب، جراحی کلیه، مجاری ادراری و تناسلی، جراحی گوش و حلق و بینی و سر و گردن، جراحی ترمیمی و پلاستیک، جراحی قلب و عروق و قفسه صدری، شعب تخصصی و فلوشیپ¬های رشته بیهوشی عمومی)، اخلاق در تحقیقات جراحی. موضوعات مهم، کدهای اخلاقی و حرفه¬ای، چالش¬ها و راه حل¬ها در هر مورد به تفصیل مشخص و تحلیل شده است.
نتیجه‌گیـری: شناسائی، تبیین، ترویج، نهادینه¬سازی و التزام به اصول و ارزش¬ها و مبانی اخلاقی و حرفه¬ای و مصادیق خاص آنها در اتاق¬های اعمال جراحی، ضرورتی مبرم و دائمی و در ردیف ارزش¬های متعالی حرفه مقدس طب است. تجلی ارزش¬های نورانی از اتاق عمل جراحی مرهون درایت، تدبیر، تلاش، کسب دانش اخلاق پزشکی و پایبندی و عمل به اصول حرفه¬ای¬گری و مراقبت همه جانبه و متعامل اعضای تیم و به ویژه پرستاران، پزشکان و تکنیسین¬های پیشکسوت و مجرب خواهد بود. پیشگیری از نقض ارزش-های متعالی، بروز مسائل ناگوار و نامطلوب، بحران¬های تهدیدکننده، اختلاف نظرهای بازدارنده و هر آن چه که دور از شئون و کرامات حرفه مقدس طب محسوب می¬شود، وظیفه خطیر و مستمر و فراگیر برای عموم اعضای تیم همکار و همیار در اتاق عمل می-باشد. سنگ صبور، پیر دیر، الگوی مقتدا، پرچمدار اخلاق، مظهر معنویت و سمبل رفتار شایسته و کردار نیکو در جمیع مناسبات حرفه-ای به ویژه فضای آراسته به ارزش¬های متعالی الهی و خدمات شایسته انسانی اتاق عمل، همانا جراح است.
